"Kiedy piwo szumi w głowie,

a cały świat nabiera treści,

wtedy chętniej słucha człowiek

morskich opowieści"

Do napisania tego tekstu zainspirowały mnie fantastyczne - dosłownie i w przenośni - etykiety piw Browaru Probus z Oławy. Musicie tu wiedzieć, że od dziecka jestem fanem literatury science-fiction rozumianej dość szeroko. Kiedy kupowałem piwo w browarze, a potem jeszcze otrzymałem przesyłkę z kolejnymi, byłem w szoku, jak pięknie zaprojektowane są etykiety. Świetna kreska, koncepcja, kolory, fonty. Przede wszystkim jednak zauroczyły mnie tzw. "morskie opowieści". W tym przypadku nutka fantastyki naukowej. "Morskimi opowieściami" są w środowisku beer geeków nazywane historyjki umieszczane na kontretykietach. Czasem traktują o piwie, czasem są historią stylu, odnoszą się do jakiegoś miejsca lub wydarzenia. Sporadycznie są zwyczajnie głupie, najczęściej dość neutralne, ale rzadko są osobną wartością. Te z Browaru Probus są przednie, ale nie są jedynym przypadkiem w naszym krafcie, gdzie browar wznosi się na wyżyny copywritingu. Dziś o najciekawszych "morskich opowieściach" w polskim piwowarstwie rzemieślniczym.

Położony na granicy województwa łódzkiego i wielkopolskiego Uniejów jest od kilku lat bardzo popularnym uzdrowiskiem, z uwagi na gorące solanki lecznicze. W 2016 roku zyskał jednak atrakcję, która sprawiła, że mój grudniowy wyjazd do Konina nie był nieznaczącym służbowym wypadem, a piwną podróżą z krwi i kości. W kwietniu tamtego roku wystartował bowiem Browar Wiatr. Ten sam, który w 2017 roku w Konkursie Piw Rzemieślniczych zdobył dwa złote medale - za pilsa oraz bocka. Czy mogłem nie skorzystać z okazji będąc tak blisko?

Oczywiście, że nie mogłem - zapraszam więc na zwiedzanie browaru, restauracji, hotelu oraz spotkanie ze współwłaścicielką - Izą Wiatr i piwowarem - Mariuszem Dałkiem.

Wreszcie! Zapraszam na degustację trzynastu lambików prosto z Belgii. Na panel o uroczej nazwie "Zatopieni w kwasie" zaprosiła w połowie października katowicka Absurdalna, a ja od razu zgłosiłem akces do udziału w wydarzeniu. Nie dość, że liczba dzikusków - jak są nazywane lambiki - była zacna, to jeszcze cena - pozbawiona jak się okazało marży Absurdalnej - bardzo, ale to bardzo zachęcająca. W ostatniej chwili z zabawy wypadł Remik, właściciel absurdalnego przybytku, więc musieliśmy nieco dopłacić, by cieszyć się piwem w większej ilości na głowę. Pod jego nieobecność zostałem głównodowodzącym, a przyboczny Maciej - większy znawca tematu - ułożył piwo w potencjalnie odpowiedniej kolejności - na przemian pić mieliśmy piwa wymagające mniej i więcej RiGCzu*. Przeczytajcie więc, które są najdziksze, które najkwaśniejsze, za które warto się zabierać, a które odpuszczać - bo i takie niestety tu były. Browarów było sześć - Boon, Gueuzerie Tilquin, 3 Fonteinen, Cantillon, Hanssens i Girardin. Panie i Panowie, pierwszy wpis od "wcholerę" czasu.

To nie jest kolejność picia. To tylko fotografia poglądowa.

Miałem rozpocząć ten tekst od napisania, że gdyby nie ten browar, to w życiu nie pojechałbym do Oławy. Jednak skłamałbym wtedy, bo byłem wcześniej w Oławie. Zawodowo. Odstawiałem wychowanka do zlokalizowanej w samiutkim centrum miasta placówki opiekuńczo-wychowawczej. Przypomniało mi się to, gdy wjeżdżałem do Oławy po raz drugi. Pamiętam, że placówka zrobiła na mnie bardzo dobre wrażenie - znajduje się w odnowionej kamienicy, tuż obok urzędu miasta i kościoła. Okazało się, że nie tylko wizualnie robi wrażenie, bo chłopak wyszedł na prostą. Więc... pPewnie nie pojechałbym po raz drugi do Oławy, gdyby nie Browar Probus. Serdecznie zapraszał do niego piwowar i ex-bloger piwny Jacek Przywara. Ostatecznie terminy naszych wakacji pokryły się i gdy my kończyliśmy nasz Tour de Silesia, on bawił się gdzieś w Europie. Browar jednak stał.

Druga edycja Kato Beer Cup zakończyła się dopiero przed dwoma tygodniami i już zwycięzcy - Hołda Chmielu - mogli uwarzyć swoje piwo w Browarze Śląskim Alternatywa (klik!). We wtorkowy poranek dotarłem do Rudy Śląskiej, gdzie przy garach uwijali się Artur Lesiak (mniej urodziwa połowa Hołdy) i Daniel Lempke (piwowar Alternatywy). Pierwsza warka quada powstała dzień wcześniej, a wtorkowe gotowanie miało uzupełnić piwo w tanku. Co tam się działo?

Jakiś czas temu otrzymałem piękną przesyłkę z Pucka. Mam nadzieję, że wszyscy miłośnicy dobrego piwa wiedzą, jaki browar się tam znajduje, a tym mniej doinformowanym polecam wpis z mojej wizyty w Browarze Spółdzielczym. Paczka zawierała dwa najnowsze spółdzielcze piwa oraz przepięknej urody szkiełko degustacyjne. Prezent pojawił się w dobrym momencie, otóż w sobotę jechaliśmy w góry - czy jest lepsze miejsce na wypicie piwa warzonego nad morzem? To fajna okazja, by napisać trochę o górach, co najzwyczajniej w świecie bardzo lubię. 

Choć pierwsze piwo z Browaru Absztyfikant miało premierę w ostatnich dniach 2016 roku, to pierwsze butelki wpadły mi w łapki dopiero niedawno. To bardziej objaw żenującej częstotliwości mojego bywania w sklepach z dobrym piwem. W międzyczasie zdarzyło mi się pić rewelacyjny słony porter bałtycki - Hydrozagadka i bardzo smaczne APA - UPU. Kiedy jednak w Dobrym Chmielu pojawił się rzut czterech butelek Absztyfikanta jednocześnie, to nie mogłem pozostać obojętny. 

Stało się, ostatnia bitwa drugiej edycji Kato Beer Cup już za nami. Tłumy zgromadzone w Absurdalnej potwierdziły, że to największe tego typu wydarzenie w naszym kraju. Oddane zostały 242 głosy, a że można było głosować na dwa piwa to wiadomo, że w głosowaniu wzięło udział co najmniej 121 osób. Sądzę, że było ciut więcej, bo sam byłem świadkiem, że nie wszyscy głosowali na dwa piwa. Nie widziałem w Absu nigdy tylu ludzi, kolejka do baru była przeogromna, a momentami nie dało się nawet sensownie stać, a co dopiero siedzieć. 

W 1997 roku w Grand Rapids (dwustutysięczna dziura gdzieś tam pomiędzy Chicago i Detroit) w stanie Michigan powstał Browar Founders. Założony został przez Mike'a Stevensa i Dave'a Engbersa i dziś może pochwalić się kilkoma piwami w Top 50 serwisu Ratebeer. Do niedawna piwa były mokrym snem polskiego beergeeka, a od pewnego czasu są importowane przez Browariat i dostępne na wyciągnięcie portfela. Czy amerykańskie kultowe piwa skopią Twoją kieszeń i zgwałcą konto bankowe? Czy ich jakość odpowiada zajmowanej przez nie pozycji? O tym w dalszej części tekstu.

Zapraszam na wirtualną wycieczkę do Browaru Profesja, który skradł nasze serca w czasie ostatnich wakacji. Browar raczy nas swoimi piwami od 2015 roku, kiedy to pierwsze etykiety z krasnoludami pojawiły się na rynku. Uchodzi za solidny, pomysłowy i płodny - jednym z pierwszych piw było wszak wędzone berliner weisse. Browar to budynek, sprzęt do produkcji piwa oraz samo piwo. Ale też przede wszystkim ludzie. My mieliśmy to szczęście, że po Profesji oprowadzał nas Przemysław Leszczyński - piwowar i technolog wrocławskiego browaru. Poprzez swoją pasję pokazał nam prawdziwą duszę tego miejsca. Nie wiedział, że w środku sierpnia zostanie Św. Mikołajem. Zobacz jak!

Mieszkańcy Zagłębia Dąbrowskiego przebierają nogami i zacierają rączki. W samym centrum Sosnowca w sobotę 30 września otworzy się pierwszy w regionie multitap. Przy jednej z głównych ulic miasta - 3 Maja 7 - w pobliżu Dworca Głównego PKP i pełniącej rolę rynku miasta tzw. Patelni, w genialnie odrestaurowanej kamienicy Dom Potoka trwają ostatnie przygotowania w Cesarskiej. Pod wieżyczką, balkonami i zdobioną elewacją znajdują się dwa wielkie okna, przez które już niedługo spoglądać będą spragnione oczy miłośników dobrego piwa.

Nasz tegoroczny urlop zachwycił nas rewelacyjną pogodą i upałami. O tym jak było gorąco najlepiej świadczy fakt, że nie miałem ochoty na standardowych mocarzy na szczycie, a radowały mnie wszelakie lekkie piwa. Będąc na Dolnym Śląsku nie mogłem sobie odmówić noclegu na Szczelińcu. Najwyższy szczyt Gór Stołowych i tamtejsze schronisko to klimatyczne miejsce ze wspaniałymi widokami. Zobaczcie, jak się bawiłem tam rok temu (klik!). Tego dnia przeżyłem termiczny szok i mini udar. Lekkie podejście do tematu piwa było wskazane. Pierwsze wypiłem na Tronie Liczyrzepy, najwyższym punkcie na płaskim szczycie góry, a kolejne na drewnianym tarasie przed schroniskiem. Wśród wypitych piw znalazły się Wrężel, Łańcut, Pinta i Harpagan. Istotne pozostanie pytanie, które Jerry Brewery zadał na Brackiej Jesieni - czy sztosy muszą być mocne?

Lejące się z nieba strugi deszczu, przenikający chłód i wilgotność na poziomie wanny pełnej wody w saunie nie sprawiły, że na Beer Cup przyszło mniej ludzi. Ostatni dzień lata nie rozpieścił nas pogodą, pozostawiając złotą polską jesień skrytą ze strachu przed sypiącym w Tatrach śniegiem. To był mój najkrótszy pobyt na bitwie - nawet załapałem się na darmowe parkowanie pod galerią. Nieco spóźnionego zaskoczyła mnie w Białej Małpie kolejka do baru i piętro pełne spragnionych fanów piwa. Zaczęło się ze standardowym opóźnieniem, za które tym razem byłem wybitnie wdzięczny. 

Za każdym razem, gdy patrzę na piwną mapę Pragi, tej czeskiej oczywiście, mam wypieki na twarzy. Mnogość browarów sprawia, że musiałbym jechać na co najmniej tydzień, aby z grubsza przyjrzeć się tym, których jeszcze nie znam. A co z odwiedzeniem ulubionych? Gdy w wakacje jechaliśmy tam na dwa dni, do wypieków doszły puste oczodoły, bo same gałki wystrzeliły na orbitę. Otwarty w tym roku browar znajduje się na... łodzi. Piwny "rejs" odbywa się na Wełtawie, a Pivovar Lod' zacumował praktycznie w samiutkim centrum miasta - z grubsza między Klasztorem św. Anny Czeskiej a Letnenskimi Sadami. Na Wełtawie oczywiście.

Czasem zdarza się tak, że odwiedzimy jakiś browar, jeszcze zanim otworzy swoje podwoje. Tak też zdarzyło się w czasie naszej wakacyjnej podróży przez Dolny Śląsk. Z dużą otwartością i entuzjazmem spotkała się moja propozycja odwiedzenia powstającego w Kątach Wrocławskich browaru. Już w czasie rozmowy telefonicznej z właścicielem przekonałem się, że nie tylko nie będę zadającym dziwne pytania intruzem, ale mile widzianym gościem. Rzeczywistość przerosła jednak moje oczekiwania. Dziś Browar Caminus ma już gotowe piwa, a otwarcie lokalu nastąpi końcem września, warto więc o nim poczytać.

Leżący na Bobrem Lwówek Śląski może pochwalić się bardzo bogatą historią, sięgającą prawdopodobnie XII wieku. Co ciekawe jednym z najstarszych dokumentów związanych z losami miasta jest otrzymane od księcia Henryka I Brodatego prawo warzenia piwa i prawo mili (karczmy, targi, kramy, piekarnie i składy znajdujące się w tej odległości od miasta są jego własnością). Było to w 1209 roku i taka data widnieje w logo browaru. Oczywiście nie powstał on wtedy... 

Historię i teraźniejszość browaru poznawaliśmy wraz z głównym technologiem Browarów Regionalnych Jakubiak, do których należy browar w Lwówku, Pawłem Zarychtą.

W czwartkowy wieczór 7. września Absurdalna pękała w szwach. Pierwszy półfinał drugiej edycji Kato Beer Cup zgromadził wielu piwoszy, którzy przez wakacje zdążyli się stęsknić za domowymi piwami. Pierwszym półfinałowym stylem było wee heavy, czyli szkockie mocne ale.

To tyle z charakterystyki stylu. Przytaczam, bowiem nie jest to popularne u nas piwo. Zaledwie kilka interpretacji pojawiło się na półkach sklepów rzemieślniczych, a warto wspomnieć o Dudziarzu z Profesji i Kapitanie Claymorze z Piwoteki. Czy domowe wersje wee heavy były smaczne? No i kto wygrał?

Kolejna edycja cieszyńskiego festiwalu piwa już za nami. Chyba pierwszy raz Bracka Jesień miała konkurencję - i to od razu mocną! W Krakowie odbywał się One More Beer festiwal, choć ten akurat celuje w inną klientelę, w Łodzi Street Beer Festival, a na zachodzie Legnicki Festiwal Piwa. To tylko pokazuje, jak duże jest zapotrzebowanie na takie wydarzenia i jak kraft trafił na ulice. Pomimo konkurencji Bracka zaskoczyła liczbą nowych piw i egzotycznych wystawców - takich, którzy musieli te kilkaset kilometrów przejechać. Po raz pierwszy odkąd pamiętam aura nie jest już ciepłym latem, a faktycznym początkiem jesieni ze wszelkimi jej przejawami. Cieszyn ma jednak swoją magię, o czym po raz kolejny przekonali się Ci, którzy tu przyjechali.

Widok z Sokolika - na pierwszym planie Krzyżna Góra

Rzemieślniczy browar Potštejn, znaczenie lepiej znany jako Clock, uznany został za najlepszy czeski browar w 2014 roku. To rewelacyjnie biorąc pod uwagę, że wystartował w lipcu tamtego roku. Nie jest to jeden z setek lokalnych, nikomu nie znanych browarów, bo swego czasu butelki Clocka dosłownie zalały nasze sklepy specjalistyczne. Wśród czeskich przybytków tego typu wyróżnia się nie tylko przepiękną stylistyką etykiet, ale także zdecydowanie nowofalowym podejściem do piwa. Pamiętajcie, że czeskie piwowarstwo pod tym względem znacznie odstaje od naszego. Czy mogłem tam nie zajrzeć będąc w okolicy?

Ostatnim punktem w przeglądzie amsterdamskich browarów jest Butcher's Tears. Łzy Rzeźnika zaznaczyłem sobie na swojej mapce "must see" tylko jako opcję, ale okazało się, że po odpoczynku w Volndelpark to już tylko rzut beretem. Park z jednej strony zaczyna się koło Rijksmuseum, a z drugiej znacznie mniej przypomina Amsterdam znany z pocztówek. Mijamy kilka przecznic i skręcamy w niezbyt zachęcającą uliczkę, na której końcu przyczaił się browar. Choć to nieco odpychająca okolica przemysłowa, to wczesnym popołudniem zajmujemy ostatni wolny stolik na prowizorycznym ogródku.

Okolice Zawoi słusznie kojarzą się w pierwszej kolejności z Babią Górą. Kapryśna Królowa Niepogody jest najwyższym szczytem Beskidu Żywieckiego i tym samym przyćmiewa inne okoliczne górki. Najlepszym przykładem tego niech będzie bardzo ciekawy szczyt - Polica. Traci głównie na tym, że nie oferuje dobrego punktu widokowego. Innym pobliskim wzniesieniem godnym uwagi jest Jałowiec, z którego widoki są już całkiem zacne. Gdy na wycieczkę rusza nasza Parszywa (zawsze) Ósemka (tym razem), piwne okoliczności są zawsze interesujące.

Na miano najbardziej hipsterskiego browaru w Amsterdamie bez wątpienia zasługuje Oedipus. Nie rozpala on wyobraźni Polaków tak jak Jopen, De Molen czy Uiltje, ale warto mu się przyjrzeć. Aby do niego dotrzeć należy wsiąść na darmowy prom, który przecina Zatokę IJ dzielącą Amsterdam na część południową i północną. Podróż nie trwa więcej niż dziesięć minut, ale spragnionych czeka jeszcze kilkuminutowy spacer. Po lewej stronie zostawiamy osiedle mieszkalne i docieramy do klasycznego areału przemysłowego, którego najjaśniejszym punktem jest browar Oedipus.

Nietypowo rozpoczynam rozliczenie urlopowych wojaży, bo od ostatniego (tak naprawdę okazało się, że przedostatniego) miejsca, w którym byliśmy. Miejsca, a właściwie wydarzenia. Kiedy dowiedziałem się o nim, tak planowaliśmy kolejne etapy naszej podróży, aby ostatnie dni urlopu spędzić w Browarze Nepomucen. To właśnie przy nim odbywał się Open Craft Festiwal.

No bo jak tu nie skorzystać ze wspaniałej okazji odwiedzenia browaru będąc tak blisko. Trzydniowe wydarzenie to kameralny festiwal, na który zostały zaproszone zaprzyjaźnione browary, a większość gości stanowili okoliczni mieszkańcy. Jak było? Zapraszam na relację.

Pierwszym odwiedzonym amsterdamskim browarem był Brouwerij de Prael. Zdecydowały względy odległościowe - był najbliżej hostelu. Zlokalizowany jest bardzo blisko głównego dworca kolejowego, w pobliżu Starego Kościoła i nieopodal dzielnicy Czerwonych Latarni. W XIV wieku było tu piwne nabrzeże, dokąd przypływały importowane z Niemiec piwa, a później powstały pierwsze browary. To najbardziej zatłoczona część stolicy Holandii, trzeba przepychać się między turystami, uskakiwać spod pędzących rowerów i długo czaić się na wolne od gawiedzi kadry. De Prael wciśnięty jest w bardzo wąską uliczkę - z perspektywy kanału widać tylko szyld. Szczęśliwie wieczorem świeci on niczym latarnia morska zapraszając strudzonych rejsem marynarzy. Do browaru można też wleźć przez firmowy sklep, który niestety był już nieczynny.

Jako wieloletni pracownik systemu pomocy społecznej, w tym także instytucji reintegracji społeczno-zawodowej, jestem ultrasem Browaru Spółdzielczego. Działa on w Pucku jako spółdzielnia socjalna, czyli instytucja której zadaniem jest wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Spółdzielczy konkretnie daje pracę mężczyznom z niepełnosprawnością intelektualną, a praca ta powinna być dostosowana do ich możliwości. Co ciekawe, spółdzielnia socjalna musi cały swój zysk (nadwyżkę bilansową) przeznaczać na cele statutowe - poprawę jakości życia osób tam zatrudnionych poprzez eliminację barier, rehabilitację itd. Tu poczytacie ciut więcej o spółdzielniach socjalnych i ich finansach. Bycie kibicem to nie tylko och i achy, ale też wskazywanie słabszych obszarów. Czy dziś takie będą?

Holenderski Haarlem ma dwa browary, ale tym bardziej znanym jest Jopen. Jest w ogóle jednym z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych rzemieślniczych browarów Kraju Tulipanów. Nie od razu Jopen zbudowano, ale dziś jest jednym z niewielu browarów, który działa w zdesakralizowanym kościele. Zapraszam do świątyni piwa!

Od 20 czerwca 2017 roku Katowice mają kolejny browar. Na reprezentatywnej ulicy Mariackiej - centrum nocnego życia stolicy województwa, rzut beretem od dworca, w nowo otwartym hotelu Best Western powstał Browar Mariacki. Niech Was nie zwiedzie to, że hotel należy do wielkiej sieci, bo sam browar jest rzemieślniczy w każdym calu. 

Browar Uiltje był ostatnim, który odwiedziliśmy w czasie naszego weekendowego wypadu do Amsterdamu (i okolic). Zaczynam jednak od niego - bo tak. Browar znajduje się w pobliskim stolicy Holandii Haarlemie. Wyjazdu tam nie trzeba planować, pociągi kursują bardzo często i są stosunkowo tanie - podróż trwa ok. 10-15 min, więc szybko zmieniamy zatłoczony turystami Amsterdam na kameralny Haarlem. Z dworca pod zlokalizowany na przemysłowych obrzeżach miasta browar jedzie jeden autobus, ale niestety nie w weekend, co delikatnie zmodyfikowało nasze plany. Najpierw byliśmy w kościele, o czym niechybnie niedługo będzie na blogu, a później korzystając z usług innego autobusu podjechaliśmy nieco w stronę browaru, bo 40 minutowy spacer nie był szczytem marzeń Gosi.

Musiał minąć ponad rok od otwarcia tego browaru, abym w końcu tam trafił. Biorąc pod uwagę, że to nieodległe Bielsko-Biała, to niespotykane. Delikatnie zniechęcał mnie fakt, że kategorycznie nie da się zwiedzić całego browaru (konkretnie leżakowni) - jak poinformowano mnie via Facebook. Także też wszystkie zimowe plany podjechania tam kończyły się albo stanem odzieży nie wskazującym na wizytę w restauracji (po górach wyglądamy czasem przeokrutnie) albo zbyt dużym zmęczeniem. Motywacja była niewielka. Nagle początkiem lipca obfity deszcz zniechęcił nas do wyjścia z samochodu na Przełęczy Salmopolskiej (szkoda, bo na docelowym Skrzyczem odbywał się mini festiwal piwa) i coś trzeba było zrobić z czasem, i wykorzystać to, że przejechaliśmy sto kilometrów. Dzielna piwna drużyna nie kazała sobie powtarzać dwa razy i ruszyliśmy do Browaru Wirtuozeria, który szczęśliwie jest czynny od rana.

Jeszcze zanim pokażę Wam, jak bawiłem się w Amsterdamie i Haarlemie, dokonam szybkiego przeglądu Sówek, które zagnieździły się w mojej skrzynce na piwo jakiś czas temu. Piwa z browaru Uiltje przyjechały do kraju wraz z ekipą browaru na Silesia Beer Fest III. Trochę poleżały w domu, nieco gniazdowały na karcie pamięci, aby dziś w pełni rozwinąć skrzydła.

Z uwagi na to, że słabe piwa są dla słabych zdecydowałem się, że spróbuję imperialnego black lagera, imperialne IPA, ryżowe imperialne IPA oraz imperialnego stouta. Prawdziwie imperialne zapędy mają te Sówki. Bo Uiltje po naszymu to właśnie Sówka.

Tydzień na Teneryfie to mało. Mówię to z perspektywy osoby, dla której przebywanie na plaży nie jest najbardziej fascynującą aktywnością, nawet gdy większość kobiet przebywa tam topless. Dopóki nie zobaczyłem pierwszych zdjęć z kanaryjskiej wyspy, kojarzyła mi się właśnie z plażami, masą turystów i czymś kompletnie nieciekawym. Punktem zwrotnym był moment, gdy ujrzałem górujący nad Teneryfą wulkan. Kilka przeczytanych tekstów przekonało mnie, że Teneryfa będzie szczególnie fascynująca dla osoby preferującej łażenie po górach. Zapraszam na jedną z wysp określanych mianem "wyspy wiecznej wiosny".

Tydzień na Teneryfie to czas wypełniony krajobrazami zmieniającymi się jak w kalejdoskopie. Pierwsze dni to w ogóle uderzenie obuchem w twarz, na które nie jest w stanie do końca przygotować przewertowany przewodnik po wyspie. Naczytałem się o tym, że wyspa ma dwie twarze - upalną południową i znacznie wilgotniejszą północną. To tylko słowa. Dopiero gdy stanie się na wulkanie, lub próbuje dojechać z Santiago del Teide do nabrzeżnego Garachico, doświadcza się tego na własnej skórze, nawet dosłownie. W oka mgnieniu klimat zmienia się z suchego, gorącego, wymagającego włączonej klimatyzacji, na mokry, deszczowy i wilgotny.

Kiedy po południowej stronie wyspy opalaliśmy się na upalnej, wulkanicznej plaży, na północy trzeba było włożyć sweterek, bo temperatura była znacząco niższa, a jeszcze coś siąpiło. Najlepiej widać to na grani wulkanu, który jest sprawcą tego zamieszania. To właśnie wznoszący się na wysokość 3718 m.n.p.m. Pico del Teide zatrzymuje chłodniejsze powietrze napływające znad Atlantyku, dzięki czemu południowa część wyspy pozostaje w strefie wpływów ciepłego powietrza znad Sahary. Otóż 99,9% chmur zatrzymuje się właśnie na potężnym masywie Teide i otaczającej go kaldery. Na północy są, na południu ich nie ma. Czasem kumulują się wokół szczytu. To trzeba zobaczyć.


Warunki klimatyczne na wyspie warunkują to, jak ona wygląda. Południe jest surowe, skaliste i kamieniste. Podłoże mieni się wszelkimi odcieniami brązu, a roślinność jest szczątkowa. Wydaje się, że jakikolwiek spacer wymagałby czekana. Północ zielona, rozbuchana, porośnięta i zarośnięta. Wydaje się, że jakikolwiek spacer wymagałby maczety.

Najwyższy szczyt na atlantyckiej wyspie, najwyższa góra Hiszpanii, Piekielna Góra - jak nazywali go zamieszkujący niegdyś wyspę Guanczowie - w której mieszkał demon Guayota, był punktem obowiązkowym naszego wyjazdu. Do parku narodowego, złożonego z całej kaldery o średnicy do 15 kilometrów, dojechaliśmy - jak wszędzie - naszą Toyotą Yaris. A pod szczyt dostaliśmy się za pomocą jednego z dwóch kursujących co ok. 10 minut wagoników kolejki linowej. Z dzieckiem nie mogliśmy się nastawiać na kilkugodzinny marsz z przewyższeniem ok. 1700 metrów, ani na zdobywanie samego szczytu, na które trzeba mieć pozwolenie władz parku (generalnie problemem w jego zdobyciu jest tylko czas - rezerwować trzeba wcześnie). Bilet kupiliśmy bez problemu przez internet - strona ma nawet profesjonalną polską wersję.

Na szczęście cała zabawa nie kończy się na wjechaniu na górną stację, a ruszyć można spokojnie w lewo lub prawo do punktów widokowych, z których prowadzą szlaki w dół. Bardzo niewiele osób decyduje się na to, więc początkowy tłok jest szybko wynagradzany. Jeśli wcześniej jeszcze nie poczuliśmy się jak na planie Interstellar lub Marsjanina, to na 3500 metrów ma się wrażenie bycia na innej planecie. Wulkaniczne skały są niesamowite, lekkie i ostre, a w dotyku przypoinają welur. Powietrza też jest jakby mniej, na co organizm szybko reaguje lekką zadyszką. Widoki są dosłownie fantastyczne! Przy okazji - to jest czynny wulkan, ostatnia erupcja miała miejsce w 1909 roku.

Masyw Teide to nie jedyne góry na Teneryfie - odwiedziliśmy jeszcze znajdujące się na samiutkiej północy góry Anaga i góry Teno leżące na zachodzie, blisko miejsca naszego zakwaterowania. Góry Anaga to zupełnie inna bajka niż nagie i skaliste Teide. Anaga jest porośnięta gęstym lasem, miejscami wawrzynowym. Najwyższy szczyt niewiele przekracza 1000 m.n.p.m, ale bujna roślinność i strome dolinki wynagradzają to swoim pięknem.


Jeśli wąwozy gór Anaga były strome i głębokie, to przepaście w górach Teno to prawdziwe wrota piekieł. Dla mnie kluczowym miejscem była Masca. To malutka wioska położona, a właściwie zawieszona na skałach. Domy powciskane są we wszelkie możliwe w miarę płaskie miejsca, górują nad mrocznymi przepaściami i zadziwiają niedostępnością. Do Maski można dojechać bardzo wąską i bardzo (nawet użycie przedrostka mega, nie odda tego, jak pokręcona jest) krętą drogą, oddzieloną od przepaści - jak wszystkie drogi na Teneryfie - kamiennymi barierkami. Wypita w Masce kawa z widokiem na góry, ocean i przepaście była jedną z najsmaczniejszych na całej wyspie, a wiemy wszak, że okoliczności ze smakiem łączą się w stopniu znacznym.


Drogi to kolejna rzecz, która będzie mi się kojarzyła z Teneryfą. Praktycznie cała wyspa jest już otoczona autostradą, która pozwala w ekspresowym tempie dostać się na jej drugą stronę. Drogi ogólnie są bardzo dobre i jeździ się nimi rewelacyjnie. Niemniej jednak w większości są mega kręte, a te w górach dodatkowo bardzo wąskie. Przejazd przez wspomnianą Maskę to prawdziwa szkoła życia za kółkiem. Nie dość, że dwóm samochodom ciężko jest się minąć (dlatego co kilkaset metrów są przygotowane mijanki), to jeszcze co jakiś czas przejeżdża tamtędy autobus. Należy zachować czujność i być skoncentrowanym. Na szczęście kierowcy (nawet turyści) charakteryzują się dużą kulturą jazdy i empatią. Od czasu do czasu zdarzyło nam się podjechać pod tak stromą górę, że miałem wrażenie, że samochód bliski jest oderwania się od asfaltu i runięcia w przepaść. Dobrze że Yariska jest tak zwinnym i sprytnym samochodem.


Mieszkaliśmy w najtańszej opcji (wincyj hajsu na piwo!) - miejscu, które najlepiej określić mianem urocze pueblo. Kwadratowe murowane domki pomalowane na biało, na których dniem i nocą wygrzewały się jaszczurki. Całość pośrodku plantacji bananów, z widokiem na ocean. Nie mieliśmy czasu skorzystać ani z kolacji, ani z basenu - ciągle w drodze. W ogóle architektura Teneryfy jest bardzo charakterystyczna. Określana jest jako kanaryjska i przez setki lat czerpała z wzorców andaluzyjskich i portugalskich. Domy w miasteczkach mają proste fasady, pozbawione finezyjnych ozdób. Wyjątkiem są charakterystyczne drewniane balkony, które zaskakują swoją fantazyjnością. Większość budynków wyposażona jest także w drewniane, pomalowane na kolory wszelakie, okiennice. Miasta jak La Orotava, była stolica - San Cristobal de la Laguna, Garachico, Puerto de Santiago, Arona, Santiago del Teide czy nawet malutkie San Andres z najładniejszą plażą, na jakiej byliśmy, odzwyczaiły mnie od kontynentalnej architektury Europy. Miejscami wyglądają jak przygotowane na pierwszy klaps plany zdjęciowe kolejnych części Piratów z Karaibów. Pięknych zabytków na Teneryfie jest cała masa i nie będę tu o nich pisał.


Oczywiście są też miejsca typowo turystyczne, zabudowane hotelami, resortami, parkingami, centrami handlowymi i osiedlami mieszkalnymi. Byliśmy w takim miejscu tylko raz i ogólne wrażenie było średnie. To jednak z Costa Adeje popłynęliśmy katamaranem w rejs, w czasie którego pokazali nam stada delfinów i wielorybów. Tam też obejrzeliśmy El Clasico kibicując Realowi. Generalnie jednak - poza nielicznymi wyjątkami - nie było nas tam, gdzie wypoczywa większość ludzi, czyli na plażach południa. Nic wam o nich nie napiszę, ale też nie muszę - wszędzie wyglądają tak samo.


Prawie wszędzie. Bardzo chcieliśmy zobaczyć i poczuć pod stopami czarny, wulkaniczny piasek. To diabelstwo w umiarkowanym słońcu Tereryfy nagrzewa się tak cholernie, że kilka razy zdarzyło mi się z przekleństwami uciekać na kocyk po sandały. Nie spodobała mi się jednak czarna plaża. Wolę klasyczną z piaskiem. Na takiej też byliśmy. Playa de las Teresitas w San Andres ma na ten przykład całą masę piasku przywiezionego z Sahary. Tam też mogłem spełnić swój mokry sen o pływaniu w oceanie przy plaży u stóp gór. To miejsce jest nadzwyczaj piękne. Warto podjechać do położonego powyżej punktu widokowego, aby rozkoszować się wspaniałą panoramą, której Playa jest ważnym elementem.

Na Teneryfie działa sześć browarów, ja byłem tylko w jednym z nich. Jest to jednak jedyny, który prowadzi wyszynk i sprzedaż na miejscu. Udało mi się jednak spróbować piw z pięciu. Trzy z nich to duże browary, które warzą głównie eurolagery. Jeśli idzie o takie piwa, to wybieram radlera, który w takich warunkach klimatycznych jest idealny. Zwycięzcą okazał się dla mnie Argus Shandy, którego kupić można wiadomo gdzie, a który to jest warzony akurat w Valencii. Generalnie jednak lepiej napić się wina, niż truć byle czym. Wracamy na Teneryfę. Browar Anaga warzy dwa piwa i to właśnie piwo Reina pokazało mi, że czasem nie jest ważny smak, a okoliczności spożycia.


W czasie rejsu łodzią nawet taki sikacz zdaje się być ambrozją. Nie oszukujmy się jednak, Reina Premium to nijakie słodowe piwo z delikatnie zaznaczoną goryczką. Orzeźwia i chłodzi, podobnie jak woda i soki. Jeśli chodzi o piwo, to można spokojnie przejść obok. 3/10.


Największym browarem na Teneryfie jest Compañia Cervecera de Canarias, który warzy popularną Doradę. Czerwone piwo w wersji Pilsen jest praktycznie niepijalnym i stęchłym ohydztwem. Ostrzegam. Mocne 1/10. Browar poza linią Dorada ma jeszcze markę Tropical. Jako że byłem na Teneryfie kierowcą, to nie miałem wystarczająco czasu, by testować te siki i dobrze. Jest jeszcze na wyspie browar Comercial Jesuman, którzy warzy dwa piwa, w tym jedno bez alkoholu, ale nie rzuciły mi się nigdzie w oczy. Ufff. No to komercyjne szity mamy za sobą. 

Na Teneryfie znajduje się jeden brewpub i tam oczywiście zajechaliśmy. Choć za pierwszym razem był zamknięty, o czym dowiedziałem się dopiero na miejscu - bo kto by wymyślił, że akurat w środę będzie nieczynne? Brewpub Tacoa powstał w już 2001 roku miejscowości El Sauzal, tuż przy ekspresówce okalającej wyspę.


Jak widzicie od frontu nie robi jakiegoś oszałamiającego wrażenia, które dodatkowo jest psute przez parkujące auta. Niemniej jednak parkujące w każdym możliwym miejscu samochody to na Teneryfie normalka, trzeba się przyzwyczaić do ulicznej ciasnoty. 


Tacoa zajmuje sporą część parteru tego budynku. To właściwie jedno wielkie pomieszczenie, które podzielone zostało przepierzeniami. Na wprost od wejścia wita nas bar, tablica z piwami na kranach i cała masa butelek. Zaraz po lewej stronie znajduje się mini sklepik, a za nim w głębi część warzelna. Miedziane kadzie zostały zaizolowane i obudowane. W zamkniętym, chłodzonym pokoju, za szybą znajdują się tanki.


Wnętrze urządzone jest nowocześnie, na sposób hipsterski. Trochę przypomina krakowski Tap House, a trochę jakąś bezglutenową burgerownię. Ogólnie wygląda świetnie. Z każdej strony atakuje nas hasło 0% bullshit, 100% craft beer i od razu ma się ochotę to sprawdzić. Gdyby dzień był cieplejszy, to pewnie siedzielibyśmy na zewnątrz. Z wielkiego, zazielenionego tarasu rozciąga się widok na nieodległe nabrzeże i ocean. Bosko.


Barman jest przesympatyczny, jednak po angielsku nie potrafił nawet słowa powiedzieć. Po polsku zresztą też nie, a ja po hiszpańsku. Po raz kolejny przekonałem się, że nie trzeba znać języków, aby się dogadać. Za sukces uznaję to, że wytłumaczyłem mu, że chcę po jednej butelce każdego piwa, a na miejscu wypiję to, którego w butelce nie ma. Możliwe, że gdyby nie wsparcie lokalsów, to zajęłoby to trzy razy dłużej. Ważne, że sam od siebie przyniósł młodej loda, gdy okazało się, że zamrażarka, przy której stała smutno, zawiera tylko chłodzące się szkło. Wypite na miejscu piwo Cobre to niezbyt udana interpretacja amber lagera. Słodowa, trawiasta i mało smaczna. 3/10. Oczywiście i tak byłem optymistą, po kilku dniach na bezkrafciu.


Bardzo fajne okazało się IPA, niezbyt goryczkowe (jak na IPA), ale bardzo rześkie i owocowe. 6/10. Podobnie Porter, który był miłą odmianą od jasnych piw. 6/10. Czekoladowy i orzechowy. Surf Beer (3/10) i Golden Ale (2/10) nie wzbudziły u mnie zachwytu. Oba żadne.


Bock okazał się bardzo stylowy i całkiem smaczny. 6/10. Tijanaste zbyt zamulające i ziołowe. Najfajniejsza okazała się APA. Lekka, świeża, owocowa. Idealna na klimaty. 7/10. Generalnie miejscówka fajna i osobom stęsknionym za piwem powinna przypaść do gustu. Nie oczekujmy tam jednak piw rewelacyjnych.

Trudno na Teneryfie o dobre piwo. Najlepszy sklep, jaki znalazłem, to było właściwie "schronisko" w miejscu łączącym szlaki, przy całkiem popularnym punkcie widokowym w górach Anaga. Odkryłem tam cały koszyk piw kraftowych z Teneryfy i Gran Canarii. Żyła złota. Oczywiście zostawiłem tam niewielki majątek biorąc po jednej sztuce każdego piwa. A poszliśmy tam tylko dlatego, że mi się strasznie chciało kawy. Oczywiście znajdziesz sklepy z większą liczbą piw, ale się najeździsz, a chyba nie po to jedziesz na Teneryfę na wakacje? Ja nie. Po kolei.

W La Lagunie znajduje się browar rzemieślniczy Cerveza Chutney, którego dwa piwa dopadłem. Jedno to APA, a drugie to brown ale. Po kolorze jednak nie zgadniecie.


Po lewej stronie Willie Sutton czyli american pale ale. Pachnie delikatnie grejpfrutem, jest rześki, a w posmaku pozostawia ziemiste odczucie goryczki. Niezły i wciąż znacznie lepszy niż większość piw. 6/10. Po prawej Ronnie Biggs czyli (niezbyt) brown ale. Pomimo braków w pigmencie pachnie karmelem i skórką chlebową. Słodowy charakter zwieńczony jest pasującą tu ziemistą goryczą. Fajne. 6,5/10. 

Z browaru Cerveza Tierra De Perros z La Zamory znalazłem dwa piwa. Oba były zdecydowanie najsmaczniejszymi piwami z Teneryfy, jakie piłem w ciągu całego tygodnia.


Na plaży de las Teresitas wypiłem Tizziri. Duża butelka rulez! Ah! W takim miejscu pije się świetnie, szczególnie dobre piwo. To mocne (wreszcie!), siedmioprocentowe amber ale. Bardzo fajne owocowe nuty kojarzące się z mango, nuta słodkich cukierków i przyjemna pełnia. Dodatkowo jest rześkie i szybko znika. 7,5/10. W domu machnąłem Summer Ale, które okazał się leciutkie, nieco wodniste, ale za to przyjemnie goryczkowe i delikatnie owocowe. 6,5/10. Gdybym był dłużej, to bez żenady bym je powtarzał.


Piwa z nieodległej Gran Canarii zrobiły na mnie bardzo fajne wrażenie. Jaira T-IPA  i Jaira Kaffir eksplorują temat piw z dodatkami. T-IPA zawiera dodatek w postaci czerwonej opuncji a Kaffir oczywiście liści kafiru. Oba są bardzo smaczne i mega aromatyczne. Aż pożałowałem, że nasi kraftowcy tak szybko porzucili dodawanie kafiru do piwa. Oba 7/10.

Przygotowanie tego wpisu było dla mnie wielką frajdą. Fajnie jest wracać pamięcią do ostatnich dni kwietnia, gdy w Polsce zima atakowała po raz kolejny, a Teneryfa rozkwitała wieczną wiosną. Wyspę polecam każdemu, bo każdy znajdzie tam coś dla siebie. Fanom piwa polecam zapoznać się z wpisami kolegów Kuby i Marcina na temat Teneryfy. Przewodnik Kuby to prawdziwa baza informacji i ciekawych spostrzeżeń:


A Marcin jak zwykle spenetrował browary, o których niektórzy nawet nie wiedzą: